Normy i role społeczne w stosunkach interpersonalnych

– S. Nowak1 wyodrębnia trzy istotne znaczenia normy:

– a) norma w znaczeniu nakazy i zalecenia zewnętrzne w stosunku do jednostki: w tym znaczeniu norma jest synonimem przymusu zewnętrznego,

– b) norma w znaczeniu przymus wewnętrzny, łączący się z przekonaniem jednostki o stosowności określonego zachowania,

– c) norma jako synonim realnego zachowania się ludzi.

Między partnerami mogą w toku interakcji uformować się różnego rodzaju normy. Stosunkowo najłatwiej i najszybciej tworzą się, dzięki przynależności do wspólnej kultury, normy percepcyjne i poznawcze. Pierwsze dotyczą procesów postrzegania otoczenia fizycznego, społecznego, ludzi i wydarzeń. Np. normą percepcyjną jest postrzeganie sposobu odnoszenia się pracowników do siebie, stylu prowadzenia rozmowy lub sposobu traktowania interesantów. Normy poznawcze informują o relacjach (zależnościach), jakie zachodzą między różnymi zjawiskami, obiektami, ludźmi, np normy tego typu, że ludzie wybuchowi (cholerycy) nie są złośliwi i nie są pamiętliwi, człowiek robiący szybką karierę ”ma plecy”, nie wystarczy mieć dobry pomysł, trzeba jeszcze umieć go ’’sprzedać” itp.

Normy wartościowania lub inaczej normy emocjonalne łączą się z przypisaniem określonym wydarzeniom, ludziom, procesom lub innym obiektom właściwości pozytywnych, pożądanych albo negatywnych, niepożądanych. Np. normą emocjonalną stają się negatywne oceny takich zjawisk, jak nielojalność, brak kompetencji, brakoróbstwo, symulowanie pracy itp.