Wreszcie ostatni rodzaj norm stanowią normy regulujące zachowania. Sporo norm tej kategorii ma charakter rytualny. W naszej kulturze do takich norm należy witanie się, podawanie ręki przy powitaniu i pożegnaniu, składanie życzeń, gratulacji, pytanie o to, jak się partnerowi wiedzie, przekazywanie pozdrowień dla rodziny partnera lub wspólnych znajomych itp. Ceremonialny charakter życia społecznego silnie eksponuje w swoich pracach amerykański psycholog społeczny E. Goffman. Podkreśla on, że istotną normą w scenariuszu zachowań społecznych jest ’’utrzymanie twarzy”, to znaczy przedstawienie siebie w dobrym świetle i umożliwienie tego partnerowi2.
Z reguły normy percepcyjne, poznawcze, emocjonalne i normy regulujące zachowanie współwystępują i kompleksowo określają postępowanie partnerów. Uwzględniając treść norm w stosunkach międzyludzkich można wyodrębnić:
– a) normy kulturowo-obyczajowe. Funkcjonują one w określonej społeczności, kręgu, środowisku. Należą do nich konkretne zwyczaje. Jest taką normą np. nakaz obyczajowy, że pierwszy mówi dzień dobry ten, kto wchodzi do pomieszczenia (niezależnie od wieku), że należy ustępować miejsca starszym, odbierając telefon przedstawiamy się itp.,
– b) zakazy i nakazy moralne, zasady prawne np. tego rodzaju, że nie można partnera obrażać, oceniać jego urody, która jest elementem przyrodzonym (np. duże uszy, łysina, piegi), naruszać jego nietykalności fizycznej czy stanu posiadania,
– c) normy związane z konkretnymi rolami partnerów. I tak w roli handlowca obowiązują pewne normy uprzejmości, rzeczowości, dostarczenia wybranego towaru i informacji o jego parametrach, gwarancji itp.,
– d) normy dotyczące dominacji i zależności. Wynikają one z faktu, że jedna osoba przewyższa partnera określonymi właściwościami, np. wiedzą, uzdolnieniami, doświadczeniem, wiekiem, ma silniejszy wpływ na zachowanie i postawy drugiej osoby.
Leave a reply