Wynagradzanie w firmach międzynarodowych

Opracowanie skutecznej polityki wynagradzania stanowi dla firm międzynarodowych duże wyzwanie, jest to bowiem proces znacznie bardziej skomplikowany i precyzyjny, niż w przypadku firm działających na rynku lokalnym. Wynika to z szeregu czynników specyficznych dla krajów, w których firma międzynarodowa prowadzi działalność, a które muszą zostać uwzględnione w procesie projektowania i zarządzania systemem wynagradzania. Należą do nich między innymi: znajomość przepisów z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, zobowiązań podatkowych, znajomość uwarunkowań ekonomicznych (inflacja, kursy walut, koszty utrzymania), społecznych (bezrobocie, specyfika rynku pracy) i kulturowych (zwyczaje, zróżnicowane oczekiwania pracowników w stosunku do płacy). Elementy te muszą być jednocześnie rozpatrywane w kontekście ciągłych zmian, jakim podlega środowisko gospodarcze, polityczne i społeczne tych krajów. Ponadto różnorodność czynników zewnętrznych i wewnętrznych utrudnia komunikowanie zasad systemu wynagradzania oraz jego kontrolę. Zbudowanie elastycznego systemu wynagradzania, wspierającego realizację wizji i strategii firmy działającej na rynkach międzynarodowych jest zadaniem trudnym.

Omawiając specyfikę wynagradzania w firmach międzynarodowych będziemy skupiać się przede wszystkim na aspektach związanych z wynagradzaniem pracowników oddziałów zagranicznych, wśród których znajdują się: osoby oddelegowane z kraju macierzystego firmy do pracy za granicą (PCN), pracownicy będący obywatelami kraju goszczącego firmę (HCN) oraz pracownicy pochodzący z krajów trzecich, to znaczy takich, w których firma nie prowadzi działalności (TCN).1 Przedstawione zostaną również koncepcje odnoszące się do budowy strategii wynagradzania w firmach międzynarodowych.

W celu zachowania przejrzystości tekstu, mówiąc o tych trzech grupach pracowników firmy międzynarodowej, będziemy posługiwać się skrótami zapożyczonymi zjęzyka angielskiego:

PCN (Parent-Country Nationals) – ekspatrianci (ekspaci), pracownicy obywatele kraju, w którym mieści się główna siedziba firmy międzynarodowej, oddelegowani do pracy za granicą.

HCN (Host-Country Nationals) – pracownicy obywatele kraju goszczącego (przyjmującego), w którym zlokalizowany jest zagraniczny oddział firmy międzynarodowej. TCN (Third-Country Nationals) – pracownicy obywatele krajów trzecich, zatrudnieni w zagranicznym oddziale firmy międzynarodowej, np. Wioch, pracujący dla firmy amerykańskiej w Izraelu.

Rozróżnienie pomiędzy tymi trzema grupami pracowników jest niezwykle istotne dla wyjaśnienia działań podejmowanych przez firmę międzynarodową, w ramach polityki wynagradzania.