Kultura organizacyjna w perspektywie porównawczej

Podczas gdy wymogi globalnej konkurencji ograniczają znaczenie granic i sprzyjają tworzeniu ponadnarodowego europejskiego rynku, praktycy i teoretycy zarządzania zastanawiają się, czy różnice kulturowe nie staną na przeszkodzie temu procesowi. W istocie jest to pytanie o wpływ, wzajemną relację między kulturą narodową i kulturą organizacji.

Niektórzy badacze dowodzą, że wartości i normy charakterystyczne dla kultury narodowej istotnie wpływają na strukturę, strategię i styl zarządzania przedsiębiorstwa. Na przykład w pracach Croziera8 wielokrotnie powtarzany jest pogląd, że francuskie struktury organizacyjne funkcjonują w oparciu o prymat hierarchii, bezosobowych przepisów i kontroli, co umożliwia eliminowanie arbitralności i osobistego podporządkowania, ponieważ „wrażliwość Francuzów na sprawy osobistej godności i niezależności jest szczególnie wysoka”.

Profesor INSEAD O.J. Stevens w swoich badaniach nad „ukrytymi modelami organizacji” prowadzonych wśród studentów francuskich, niemieckich i brytyjskich szkół biznesu zidentyfikował cztery typy organizacyjnych metafor. Francuzi postrzegają organizację jako „ludzką piramidę” z prezesem na szczycie i pozostałymi pracownikami w odpowiednich miejscach poniżej, współdziałającymi zgodnie z regułami. Niemcy widzą organizacje jako „dobrze naoliwioną maszynę”, której działanie zdeterminowane jest przez określone reguły bez potrzeby hierarchicznych interwencji na co dzień – czylijest to model również sformalizowany, lecz w porównaniu z poprzednim mniej scentralizowany. Stevens odkrył, że organizacyjną metaforę Brytyjczyków stanowi „targ miejski”, w którym aktorzy negocjują i w którym wyniki nie są zdeterminowane ani hierarchią, ani procedurami. Organizacje te cechują się niższym stopniem centralizacji i formalizacji. Mimo iż Stevens nie dysponował danymi na temat organizacji azjatyckich, można na podstawie analizy prac autorów z tego kręgu założyć, że model azjatycki jest modelem „rodzinnym”, w którym władza jest w wysokim stopniu scentralizowana i znajduje się w rękach „rodziców”, lecz wyniki nie są zdeterminowane przez procedury.9