Pracownik w swej roli – społeczne wymagania i zadania cz. III

W pedagogice i psychologii respektowana jest zasada, która brzmi: ’’człowiek kształtuje się w toku własnej aktywności”. Do tego, na ile ta zasada jest prawdziwa, nie trzeba chyba nikogo przekonywać za pomocą teoretycznych rozważań. Wystarczy przyjrzeć się temu, jak ludzie, my również, w różnych etapach życia uczą się różnych rzeczy. Otóż:

– nikt nie nauczy się chodzić, pływać, jeździć na rowerze, pisać, czytać, tańczyć itd. przyglądając się tylko jak to robią inni:

– każdy, kto opanował te umiejętności, wie najlepiej, że podpatrywanie innych, jak to robią, jest bardzo pomocne, jednak nie wystarczające, niezbędne jest podjęcie własnej aktywności – określonego treningu. Nie łatwo zapomnieć ile lat i wysiłku trzeba było -włożyć w opanowanie pisania, czytania, liczenia, w ogóle jak długo trwa uczenie się myślenia – ten proces w zasadzie nie powinien się nigdy kończyć:

– istotnym warunkiem pełnienia danej roli jest to, że nie może być ona narzucona lub przydzielona pod przymusem, wbrew przekonaniom, osobistemu systemowi wartości i zaangażowaniu emocjonalnemu. Nie będziesz dobrym ekonomistą dopóty, dopóki tej roli nie zaakceptujesz, nawet gdybyś w sposób zadowalający opanował techniczną stronę zawodu. Klient bez trudu wyczuwa, czy pracownik zajął się jego sprawą tylko dla tego, że mu płaci, czy traktuje swoje zadanie jako mistrzowską czynność swojego zawodu:

– pełnienie roli powinno przynosić człowiekowi nagrody, a także powodzenie, oznacza to, że rola nie powinna przekraczać możliwości wykonania – pełnienia jej. Mówiąc o nagrodzie mamy na myśli zaspokojenie rzeczywistych i istotnych dla danego człowieka potrzeb:

– wprowadzenie człowieka w określoną rolę (inaczej zwane wychowaniem do roli) dokonuje się na fundamencie, jakim jest aktywność jednostki. Człowiek zachowujący się biernie wobec roli, którą wypadnie mu pełnić, nigdy się jej dobrze nie nauczy, może wiedzieć ”o co chodzi”, czyli orientować się w oczekiwaniach (przepisie roli), ale nie jest to warunek wystarczający do umiejętnego jej pełnienia:

– charakter roli nie jest bez znaczenia. Chodzi tu o dwa momenty: pierwszy dotyczy znaczenia, jakie pełnienie roli ma dla jednostki, drugi, pochodny, winien zapewnić pełniącemu rolę to, aby była ona konstruktywna i miała dla jednostki charakter twórczy.