Rodzaje następstw wpływu społecznego

Zamiast posługiwać się ogólnym terminem konformizmu, chciałbym wprowadzić rozróżnienie między trzema rodzajami następstw wpływu społecznego: uleganiem, identyfikacją i internalizacją.

Uleganie. Podporządkowywanie się presji otoczenia i okoliczności – zwykle nietrwałe. Powodem takiego zachowania jest pragnienie uzyskania nagrody lub uniknięcia kary. Zachowanie takie trwa zwykle tak długo, jak długo stosuje się obietnice nagrody lub groźbę kary.

Identyfikacja. Może przejawiać się w formie prostszej i polega wówczas na powtarzaniu, odwzorowywaniu cudzych zachowań – mówimy wtedy o naśladownictwie. W bardziej złożonej formie jest to naśladownictwo wzbogacone o wczuwanie się w stany intelektualne i emocjonalne osoby, którą naśladujemy. Identyfikacja jest wywołana pragnieniem danej osoby, aby być podobną do tej, z którą się ona identyfikuje.

Internalizacja. Uwewnętrznianie czegoś, przyjmowanie innych wartości i wzorów za swoje. Internalizacja wartości lub przekonań jest najbardziej trwałym, najbardziej zakorzenionym następstwem wpływu społecznego.

Identyfikacja oraz internalizacja są to niezwykle silne oddziaływania na rozwój i kształtowanie się osobowości. Do społecznych mechanizmów kształtowania osobowości zaliczamy również mechanizm nagradzania i karania wychowawczego oraz pełnienie ról społecznych.