Kultura zawodu

Zasygnalizowaliśmy już pojęcie kultury osobistej i zbiorowej. Czy jest możliwe wyodrębnienie kategorii kultura zawodu? Otóż myślę, że tak. Niewątpliwie kultura zawodu jest pochodną kultury osobistej i zbiorowej, duchowej i materialnej. Co zatem składa się na kulturę zawodu np. ekonomisty? Zasadne wydaje się wyodrębnienie przynajmniej trzech jej komponentów.

Pierwszym z nich jest niewątpliwie kultura zbiorowa i cywilizacja ogólnie pojęta, ze szczególnie wyodrębionym systemem kultury i cywilizacji ekonomicznej, np. gospodarka rynkowa, podatki, obrót, koszt, zysk, akumulacja, eksport, import, modele ekonomiczne, systemy gospodarcze, programy i plany finansowe, kryzys, koszty, konkurencja, kontrola, kapitał, interwencjonizm, handel, gospodarka, fundusz, cena, klient, nadprodukcja (boom), bilans, bank, targi handlowe, giełda, arbitraż gospodarczy i inne.

Drugim komponentem kultury zawodu jest wcześniej omawiana kultura osobista danego człowieka. Trzecim wreszcie wszystko to, co jest specyficzne dla wykonywania zawodu. Np. dla ekonomisty pracującego na stanowisku kierowniczym lub w radzie nadzorczej istotnymi elementami kultury zawodu będą: wyznaczenie kierunków działalności, określenie zasad postępowania i obowiązujących norm, podejmowanie ekonomicznych decyzji strategicznych i taktycznych, kontrolowanie działalności i efektywności ekonomicznej itp. Z kolei dla ekonomisty pracującego na stanowisku obsługi kredytowej wyznacznikami kultury zawodowej będą m.in.: analiza gwarancji i zabezpieczeń dla kredytu, sprawdzenie wiarygodności kredytobiorcy, umiejętność pertraktowania o warunkach udzielania i o spłacie kredytu itp.