Etyka zawodowa ekonomisty

Etyka zawodowa ekonomisty to zbiór zasad moralnych obowiązujących ekonomistę z racji wykonywania zawodu. Są to zasady określające, co wolno, a czego nie wolno uczynić ze względu na dobro instytucji lub klienta i całej profesji ekonomistów. Tak rozumiana etyka ma wówczas charakter ściśle normatywny i jest tworzona dla ekonomistów przez nich samych.

Istnieje również możliwość szerszego rozumienia etyki zawodowej – etyka ekonomisty to zastosowanie ogólnych zasad etycznych do rozwiązywania specyficznych kwestii moralnych pojawiających się w praktyce gospodarczej. Tak rozumiana etyka nie buduje żadnych kodeksów etycznych, niczego nie nakazuje. Jest natomiast przede wszystkim próbą krytycznego i racjonalnego spojrzenia na przyczyny, istotę i możliwości rozumnego rozwiązywania wszelkich pojawiających się w praktyce wątpliwości i konfliktów moralnych. W tym rozumieniu etyka ekonomiczna jest pewną dziedziną etyki stosowanej, a jej głównym zadaniem jest ’’filozoficzna” analiza i poszukiwanie metod rozstrzygania swoistych dla praktyki gospodarczej problemów moralnych.

Skąd ekonomista ma dziś czerpać ideały etyczne? Uczeń widzi w przedsiębiorstwach produkcyjnych i w innych zakładach usługowych tylko bałwochwalczą cześć dla wiedzy i jako ekonomista spotyka w praktyce bezwzględną gonitwę za groszem, zawiść i walkę o byt. Wśród takich warunków nawet najgorętsza dusza wystygnąć musi. Zaufanie jest podstawowym warunkiem profesjonalnego postępowania. Jak je zatem zdobyć? Nie sądzę, aby było możliwe, w zakresie tego podręcznika sformułowanie dość złożonej odpowiedzi na tak postawione pytanie. Ale dla ukierunkowania refleksji adepta zawodu warto podać kilka rad wynikających z doświadczenia:1

– nie będziesz miał(a) zaufania klienta, jeśli nie będziesz go rozumiał lub z nim nie współodczuwał, gdyż człowiek nigdy nie powierza swojego skarbu, jakim jest majątek, osobie, której życzliwości nie jest pewny,

– nie będziesz miał(a) zaufania klienta, jeśli go dobrze nie zrozumiesz i skarg oraz problemów jego nie wysłuchasz, gdyż klient nie będzie wierzył, żeś poznał(a) jego troski, potrzeby i możliwości,

– nie będziesz miał(a) zaufania, jeśli rad swych stanowczo i bez wahania nie wypowiesz, gdyż klient nigdy nie uwierzy w to, czego ty sam(a) nie jesteś pewien(a).