Organizacja sztabowa

Podział pracy i jej koordynacja powodują konieczność stworzenia dość swobodnej hierarchii stanowisk. Wskazuje ona na stosunki zwierzchności i podporządkowania, stosunki świadomie zaplanowane, określające system nadzoru i kontroli.

Istnieje wiele modeli organizacji formalnej przedsiębiorstwa. Dość często stosowana jest organizacja liniowa, w której występuje jednoosobowe kierownictwo każdej komórki organizacyjnej oraz pionowy system podporządkowania poszczególnych szczebli. Każde ogniwo posiada kierownika odpowiadającego za swą pracę pod kierunkiem wyższego szczebla.

Dość rzadko spotykana jest jeszcze organizacja funkcjonalna, w której występuje specjalizacja każdego kierownika w zakresie innej problematyki. W tym typie organizacji pracownik może mieć kilku zwierzchników kontrolujących i nadzorujących różne dziedziny jego pracy, co niejednokrotnie może prowadzić do nieporozumień i sporów kompetencyjnych, chociaż z punktu widzenia fachowości i efektywności ten typ struktury jest lepszy.

Organizacja sztabowa – cechuje ją istnienie grupy specjalistów, doradców i ekspertów służących swym doświadczeniem i kwalifikacjami kierownictwu zakładu. Doradcy ci nie są włączeni w system zależności służbowych, nie mają na ogół podwładnych i nie wydają poleceń służbowych. W zakładzie pracy funkcjonuje też:

– a) system bodźców, które skłaniać mają ludzi do zachowań zgodnych z wykonywaną rolą. Niektórzy określają go jako system nagród i kar. Nagrodą jest takie następstwo zachowania pracownika, które zaspokaja jego autentyczną potrzebę, zaś karą nazwiemy takie następstwo zachowania pracownika, które blokuje, uniemożliwia zaspokojenie autentycznej, istotnej jego potrzeby. Chcąc zatem skutecznie karać i nagradzać należy poznać rzeczywiste potrzeby indywidualnie traktowanego pracownika. Warto również pamiętać o zasadzie preferowania nagród nad karami. Nagrody bowiem mają wielkie walory psychologiczne, osobotwórcze a zarazem motywacyjne. W systemie bodźców na szczególną uwagę zasługują:

– płaca,

– polityka przegrupowań, inaczej polityka rozdziału podwyżek,

– polityka awansów:

– b) system przekazywania informacji porównywalny do systemu nerwowego organizmu. Od jego budowy i funkcjonowania zależą dokładnie wszystkie elementy struktury społecznej i materialnej zakładu. Bez bodźca nie ma reakcji, a poprawna reakcja, zachowanie się zależy od właściwej orientacji w otaczającej nas rzeczywistości społecznej, ekonomicznej i technicznej, a także od właściwie sformułowanych i odebranych informacji. Manipulowanie informacją znane jest od wieków, dlatego też niektórzy powiadają, że ten, kto dysponuje informacją, ten ma władzę1.