Śmiech ’’zdrowy” to reakcja psychofizjologiczna, świadoma, która jest niezbędna w życiu człowieka. Wspomaga zarówno procesy fizjologiczne naszego organizmu, np. oddychanie, krążenie, jak i procesy świadomościowe związane z integracją i rozwojem osobowości, np. krytycyzm, porównywanie, spostrzeganie, uwaga. Nie pozostaje również bez znaczenia dla kształtowania się przekonań i postaw. Śmiech stanowi istotny element stylu życia jednostki. Są ludzie, których postrzegamy jako wesołych, smutnych ”z natury”, ponuraków, wesołków, żartownisiów, kawalarzy, dowcipnych itp. Ludzi tych charakteryzują określone typy zachowań, które niewątpliwie w jakimś stopniu zależą od ich przyrodzonych predyspozycji, ale w znacznym stopniu są wynikiem warunków, w jakich człowiek się wychowuje – chodzi tu o wzory zachowań, z jakimi się styka, oraz własnego wysiłku polegającego z jednej strony na dostrzeganiu tego, co śmieszne, z drugiej zaś na treningu w zakresie kreowania sytuacji komicznych, humorystycznych lub dowcipnych. Każda reakcja śmiechu jest dowodem głębszego przeżycia psychicznego3. Z reakcją śmiechu kojarzą się nam takie pojęcia, jak komizm czy śmieszność. Oznaczają one czynniki, które wywołują śmiech psychicznie pogłębiony, będący rezultatem uczuć wyższych. Autor zwraca uwagę również na doniosły fakt, jakim jest intelektualne uwarunkowanie przeżycia komizmu. Działa on również jako czynnik dodatkowej informacji. Aby spostrzec pewne formy komizmu, niezbędne jest pewne przygotowanie intelektualne. Odbiór niektórych form komizmu, wymaga po prostu wiedzy, a także zrozumienia sytuacji, przyczyn jakiegoś postępowania, motywów działania, sensu, jaki ktoś nadaje temu działaniu. Rozumienie podtekstów, znaczenia symbolicznego jakiejś wypowiedzi, ukrytej intencji to konieczny warunek przeżycia komizmu.
Pod pojęciem humoru w przeszłości rozumiano wiele rozmaitych stanów. Współcześnie wyróżnia się dwa podstawowe rozumienia humoru:1
– humor jako stan psychiki, uwarunkowany sytuacją, w zasadzie zależy od określonych bodźców, nazywamy je komizmem,
– humor jako postawa wobec rzeczywistości.
Czym jest dowcip?
Interesującej syntezy opisów humoru jako postawy dokonał B.Dziemi- dok2. Jego zdaniem cechy postawy humorystycznej da się sprowadzić do trzech następujących wątków:
– a) postawa humorystyczna jest postawą kontemplacyjną, refleksyjną, nieaktywną – ’’humorysta nie oskarża, nie skazuje, nie klasyfikuje na złych i dobrych, lecz pokazuje ludzi takimi, jakimi są, z ich zaletami i wadami”:
– b) postawa humorystyczna łączy obiektywizm z umiarkowanym realizmem, nie koncentruje się wyłącznie na wadach i zaletach ludzi i świata, ukazuje świat we właściwych proporcjach i nie uogólnia pochopnie, przeciwstawia się zarówno skrajnemu pesymizmowi, jak i bezgranicznemu optymizmowi:
– c) postawa humorystyczna jest postawą wyrozumiałą i tolerancyjną, dobroduszną i wybaczającą. Ludzie o postawie humorystycznej nie posługują się satyrą, naganą, ale jakże istotny wpływ wywierają na innych dzięki przyjaznej perswazji.
– Czym jest dowcip? Jest zjawiskiem często intelektualnym. Ujawnia się w:
– szybkim myśleniu i ujawnianiu ukrytych różnic i podobieństw, a także zależności pomiędzy przedmiotami lub zjawiskami. Przykładem są dowcipy typu: powiedz czym się różni x od y,
– pomysłowości i trafianiu w sedno zagadnienia sytuacyjnie istotnego, a także klarowności ujęcia,
– kondensacji formy, np. rozwlekłość jest czynnikiem osłabiającym walory dowcipu,
– braku zabarwienia uczuciowego, dowcip jest grą czystego intelektu uprawianą na zimno,
– wywołaniu zazwyczaj reakcji śmiechu.
Dobry, właściwie dobrany dla odbiorcy humor może częściowo, a nawet całkowicie rozładować jego agresję. Pod wpływem odpowiedniego humoru zmieniają się:
– intencje zachowań agresywnych,
– uczucia agresji, a nawet
– same zachowania agresywne.
Istnieje również znaczna zależność pomiędzy komizmem i przeżyciem humoru jako czynnikami redukującymi poziom lęku. Ale bywa też odwrotnie: na skutek lęku, strachu, ludzie stają się mniej podatni lub wręcz niezdolni do odbierania komizmu, humoru i dowcipów. Ta pierwsza zależność wydaje się być niezwykle cennym środkiem terapeutycznym wobec lęków, wymaga jednak pewnego wysiłku polegającego na wielokrotnym podejmowaniu prób zmiany orientacji, nastawienia, odbioru treści humorystycznych.
Humor, dowcip, komizm, a zatem i śmiech to niezwykle istotne elementy metody relaksacyjnej, powoduje odprężenie, zmniejszenie napięcia, daje odczucie ulgi. Zatem nie zaniedbujmy ich, a tym bardziej nie eliminujmy z naszego życia. Niech staną się trwałym elementem naszego stylu życia codziennego i zawodowego. Radość, humor i śmiech to rodzaj piękna. Uroda to piękno, a więc radość, humor i śmiech to uroda oraz styl kultury osobistej.
Leave a reply